Ole lua pele tele i le lalolagi

Le manava. O lenei upu faʻasalalau ma le fefe i le taimi e tasi. E masani ona tosina atu tagata i se mea matagofie ma le matautia, aua o le matagofie, faatasi ai ma le lamatiaga, e sili atu ona manaia, ae i le taimi lava e tasi e vave manatua ai le talafaasolopito o le aai o Pompeii. E leʻi oʻo mai ni faʻaleagaga matautia i luga o itulau o lo tatou talafaasolopito mo se taimi umi, ona o le faafetai i saienitisi e mafai ona latou iloa po o le fea mauga o se mauga mu ma e leai, na le toe nofo tagata i lalo o mauga matautia. Peitai, e ui i lea, o loʻo ola pea mauga mu ona o atu ai lea i totonu o le malu puipuia, ona ala lea mai le moe e amata ai se olaga ola. Seʻio tatou mafaufau po o fea mauga e sili ona telē i le lalolagi.

O le 10 volcanoes tele i le lalolagi

  1. Yellow volcano. O lenei mauga mu o loʻo i le Yellowstone National Park i le Iunaite Setete. Yellowstone e mafai ona taʻua saʻo le lua pele tele i le lalolagi, ma le lua pele sili ona lamatia i le lalolagi. O le maualuga o le mauga mu o le 3,142 mita i luga aʻe o le sami, ma o le vaega o le mauga mu o le 4000 sikuea kilomita. O le vaega o lenei mauga pele e luasefulu taimi e sili atu nai lo le telē o Uosigitone, le laumua o le Iunaite Setete o Amerika. O lenei manava o loʻo momoe pea, e ui lava talu mai le amataga o le seneturi lona luasefulu ma le tasi, na amata ona faʻaalia ai faailoga o gaoioiga. E tusa ai ma le au saienitisi, o lenei mauga manava e tusa ma le 600,000 tausaga, ma talu mai le mavaega mulimuli ua mavae pe a ma le 640 afe tausaga.
  2. Vesuvius volcano. O le volcanoes aupito maualuga lea o Eurasia i le taimi nei. Ma o le maualuga foi lea o le volcano i Europa. O loʻo tu i le sefululima kilomita mai le Italia Itumalo o Naples . O lona maualuga e 1281 mita. I le taimi nei, o Vesuvius e na o le pau lea o le manava manava i Europa, ma i se faaopoopoga e avea o se tasi o mauga sili ona lamatia. Saienisi ua sili atu ma le valusefulu ona tupuga, ma o le tasi na faaleagaina e le lauiloa Pompeii .
  3. Volcano Popocatepetl. O lenei manava o loʻo manaia. O loʻo tu i le itu i saute o Mekisiko. O le maualuga o Popokateptl e 5452 mita. I le afa seneturi ua mavae, o lana gaioiga na matua laitiiti lava, ma i se tulaga lautele, o le talafaasolopito e iloa pe tusa ma le tolusefulu ono le tele o le paʻu o lenei lua pele. Popocatepetl e mafai ona taʻua o le manava aupito sili ona malosi i le taimi nei.
  4. Le mauga mu o Sakurajima. Le manava malosi, o loʻo i Iapani. O le taimi lava na i ai o ia i le motu, ae i le tasi o le vaeluaga o le tele naua na ia faʻaogaina ai o ia i le atunuʻu. O le maualuga o le mauga mu o le 1118 mita i luga aʻe o le sami. I le taimi nei, e asiasi tagata Sakuradzim i le tele o tagata tafafao maimoa i tausaga uma, e ui lava o le manava o le manava e toetoe lava o taimi uma e galue ai - o le asu e oso mai lona gutu, ma o nisi taimi e iai foi ni mea laiti.
  5. Le volcano Galeras. O lenei mauga mu o loʻo i Colombia. O le maualuga o Galeras e 4267 mita i luga aʻe o le sami. O le gaioiga o lenei lua pele na matauina i le 2006, i le taimi lava e tasi na o ese ai tagata mai nofoaga lata ane. I le 2010, e toʻatele tagata na faʻasaolotoina, ao faaauau pea le gaioiga o le manava. E ui lava mo le afe afe tausaga talu ai Galeras, pe afai e fesuiaʻi, e matua le taua lava.
  6. Ole Volcano Merapi. O le eletise o Initonesia o lo o iai nei i Java. O le maualuga i luga aʻe o le sami e 2914 mita. O lenei mauga manava e toetoe lava o taimi uma e galue ai. Laititi laʻititi e tupu i le tele o taimi i le tausaga, ma e tele taimi e tutupu pe tusa o le sefulu tausaga. Merapi na tele ni ola na ola ai, ae i se tasi o mea sili ona leaga, na ia suia ai foi le laufanua lata ane.
  7. Le mauga mu o Nyiragongo. O lenei mauga mu o Aferika, i luga o mauga o Virunga. I le taimi nei, e sili atu i le tulaga moe, e ui lava o nisi mea e le taua o nisi taimi e matauina ai. O le paʻu sili ona mataʻutia o lenei mauga pele na tusia i le 1977. O le mea lautele, o lenei manava manaia e manaia ona o lona tino e matuai suavai ona o lona tuufaatasiga, o le mea lea, i le paʻu, o lona saoasaoa e mafai ona oʻo atu i le selau kilomita i le itula.
  8. Volcano Ulawun. O le mauga mu o loʻo i luga o le motu o New Guinea ma i le taimi nei o se manava malosi. O lona maualuga e 2334 mita i luga aʻe o le sami. O lenei mauga manava e masani ona tupu. I le taimi lava na tu ai lenei mauga mu i lalo o le vai, ma i luga ae o le mauga na faatoa taunuu i le 1878.
  9. O le mauga o Taal. O lenei volcano malosi o loʻo i Filipaina, i le motu o Luzon. Taal e taʻutaʻua ona o le laʻititi aupito sili lea o volcanoes e le o nofoia i le lalolagi, ma o loʻo i ai se vaituloto i le Taal Crater. O tausaga taʻitasi Taal asiasi i le tele o tagata tafafao maimoa mai le lalolagi atoa.
  10. Ole volcano Mauna Loa. Ole Mauna Loa o se mauga manaia i Hawaii, ISA. O le maualuga o lenei mauga pele e 4169 luga aʻe o le sami. O lenei manava e mafai ona avea ma mauga sili ona maualuga i luga o le fogaeleele, pe afai e te amanaʻia lona vaega o lalo ifo, o lona maualuga e oʻo atu i le 4,500 mita. O le taimi mulimuli na pagatia ai lenei mauga mu i le 1950.