- Lauga: Varanger Museum IKS avd Sør-Varanger, Gnr 26 Bnr 77, 9900 Kirkenes, Norge
- Telefoni: +47 78 99 48 80
- Upega tafaʻilagi: www.varangermuseum.no
- I-meli: glm@varangermuseum.no
- Aso amata: 09.1.2009
E lata ane i le aai o Kirkenes , lea e tu i matu-sasaʻe o Nouei , e tusa ma le 8 kilomita mai le tuaoi o Norwegian-Russian, i le tamai nuu o Sør-Varanger o loʻo i ai le Falemataʻaga o Borderlands, o le faʻamatalaga autu o le Taua Lona Lua a le Lalolagi i mata o tagata o loʻo nonofo ai.
O le Sor-Varanger Museum o se vaega o le Falemataaga Varanger. I le faaopoopo atu i ai, o le falemataaga e iai foi ona lala e 2: i Vardø, o loo taʻu mai e uiga ia Kven (tagata mai Finelani ma le vanu Suetena o Thorne), ma le Vardø Museum, o le pito sili ona leva o le fale mataaga i Finland. Tuʻu atu i le talafaasolopito o le taulaga ma faigafaiva.
Faʻaaliga na tuʻuina atu i le Taua Lua a le Lalolagi
O loʻo faʻamatalaina e le falemataʻaga mea na tutupu i le militeri e ala i mata o tagata o loʻo nonofo ai, o ē na ola uma i le galuega a Siamani ma le pomafana a le Vaega Faaupulo, talu ai o Kirkenes, o le laumua o le 'au Siamani, na aʻafia i osofaʻiga tetele.
Faʻatasi ai ma faʻaaliga autu o mea nei:
- O le vaalele . O le pepa asiasi o le falemataʻaga o le siʻitia mai le pito i lalo o le vaituloto ma le Soviet IL-2 faʻafouina, lea na fanaina i lalo i le 1944 i luga o lenei teritori. Na mafai e le pailate ona oso ese ma taunuu atu i le Soviet troops, na maliu ai le leitio. Na siitia le vaalele mai le pito i lalo o le vaituloto i le 1947, i le 1984 na toe faafoi atu ai i le Soviet Union, ma ina ua faia le falemataaga, o le vaega Rusia na tuuina atu i Norway.
- Panorama , o loʻo faʻataʻitaʻiina se tagata Norwegian, o loʻo faʻasalalau atu i le Soviet army information about the movements of German troops. O le mea moni, o le toatele o tupulaga talavou mai le talafatai o Finnmark na oʻo atu i le Peninsula o Rybachiy i le Kola Peninsula, lea na latou toleni ai i le tauvaga, ona latou folau ai lea i luga o le talafatai, lea na latou mataituina ai galuega a le au Siamani.
- O pepa e faamatala ai le ola o le faitau aofaʻi i le vaitaimi mai le 1941 i le 1943. Ona i ai lea i totonu o le malo lea e tusa ma le 10,000 tagata i lena taimi, e silia ma le 160,000 fitafita Siamani. Ina ua mavae le 1943, o le gaoioiga a Soviet Union faasaga i le au fitafita a Siamani sa amata ona malosi, ma o le vaalele a Soviet na aveina 328 osofaiga i luga o le ea i luga o le aai. I nei taimi, na lalafi ai tagata i Andersgört , o se pamu le tumau i le ogatotonu o le aai. O aso nei o se taʻaloga tafafao maimoa.
- O se palanikeke o se tamaitai e igoa ia Dagny Lo, o le, ina ua uma ona fasiotia e le au Siamani lona toalua paaga, na auina atu i se tolauapiga mamafa. I luga o lenei palanikeke na ia tusia ai igoa o tolauapiga uma na ia asiasi i ai. Na ola Dagny ma foai atu lona palanikeke o se meaalofa i le falemataaga.
Isi potu o le Museum of Frontier Lands
I le faaopoopo atu i le talafaasolopito o le militeli, o faʻamatalaga a le falemataʻaga ua faʻaalia foi isi autu:
- O le falemataʻaga faʻaleaganuʻu o le faʻasalalauga tuaoi Sør-Varanger o loʻo faʻatusalia e le tele o potu, faʻamatala e uiga i lona talafaasolopito, natura, aganuʻu faaleaganuu ma agaifanua a le faitau aofaʻi . O le isi vaega e tuuto atu i le aganuu ma le olaga o le Saami. O se mea taua tele o se faʻapoopoga o ata na faia e se tagata lautele o Elissip Wessel.
- Faʻaaliga o le talafaasoloʻaga o le foafoaga ma le i ai o le kamupanī mina Sydvaranger AS.
- O le falemataʻaga, faʻapitoa i le tagata Siamani Jon Andreas Savio , o loʻo i totonu o le fale e tasi. E i ai se faʻaaliga tumau o ana atavali.
O loʻo i ai i le falemataʻaga se faletusi, lea e mafai ona faʻaaogaina e ala i le faatulagaga muamua, ma o se tagata maimoa faleoloa e tele se filifiliga o tala faasolopito o le lotoifale. E le gata i lea, ei ai le cafe.
E faʻapefea ona asiasi i le Falemataaga o Fagavai?
Mai Oslo i Vadsø e mafai ona e lele i luga o le vaalele. O le vaalele e 2 itula 55 minute. Mai Vadsø i le falemataʻaga e mafai ona e maua i luga o le taavale i luga o le alatele E75, ona i luga o le E6; o le auala o le a toe tolu itula. E mafai ona e sau i se taavale poʻo se pasi mai Oslo i Kirkenes, ae o le faigamalaga e toeititi atoa le 24 itula.
E latalata le falemataaga i Kirkenes . Mai i le Hurtigruten i le taʻavale, e mafai ona e alu i ai i le pasi a le malo.