I luga o le paneta o le Lalolagi, e tusa ma le 8.7 miliona ituaiga o manu, o le tele o mea tatou te iloa. Peitai, ese e ono foliga mai, o loo i ai pea ituaiga o meaola e le o faʻamatalaina e le saienisi o aso nei.
Ae ui lava i lea, e faʻamalosiau le mafai e saienitisi ona latou resitalaina ituaiga fou e le masani ai, e eseese i la latou faʻanofo uiga ese poʻo ni uiga e le mafaamatalaina. Ua e sauni e vaʻai i nei mea ofoofogia? Ua matou saunia mo oe se lisi atoa o manu e le masani ai, o le i ai lea e te le iloa.
1. O le lasyognathus a Dynema
O lenei ituaiga o tauvaga taumatika (o se ituaiga o iʻa loloto) e mafai ona maua i vai o le Gulf of Mexico i le loloto o le 2000 mita! O le iʻa e alu ona o se siʻusiʻe lelei ma faʻaleleia i le avanoa ma le fesoasoani o lona musika umi ma le villi.
2. O le vampire ant
Talu ai nei lava, i luga o le motu o Madagascar, ua maua ai e saienitisi se ituaiga ituaiga anufe. O se igoa manaia na tofiaina i lenei ituaiga ona o uiga ese o le lomiina o otaota - o nei mea faanatinati e tosina ai toto oo latou uso laiti.
3. Arapaima
O se tasi o mea pito tele i le lalolagi, o Arapaima o le laʻititi laʻititi lea suʻesuʻeina o iʻa faiva. E foliga mai na maua i se taimi ua leva, ae i le 2016 i Guyana na maua ai tagata fou fou, oe sa faaigoaina o "Amazons" ona o fua lanu eseese.
4. O se lanu enaena uliuli
O lenei lalelei lanu uliuli (o se ituaiga o dolphins) na maua e saienitisi mai le talafatai o Ausetalia i nai tausaga ua mavae.
5. O le suamalie Himalayan
O nei manulele e pupuu puupuu, siʻusiʻu ma apaʻau, ae o se puʻu umi, pe a faʻatusatusa atu i se uso. E le gata i lea, o lenei manulele e faʻaaoga ona vae pupuu ma le siʻusiʻu i le gaioiga i le vaomatua.
6. Illakme Tobini
O le centipede sa maua i totonu o anaʻau maamora o le Sequoia National Park (Kalefonia). O sea sailiga na matua faateia ai le au saienitisi, aua o tagata e le i ausia se mea faapenei. I le faʻaopoopoga i 414 vae, o le tagata ei ai ona totoga e fa. I le avea ai o se puipuiga, e mafai e le centipede ona faalilolilo se mealilo oona pe a oʻo i se tulaga lamatia.
7. Toto o le timu
O le maamora o loʻo i totonu o le vaomatua o Ekuatoa. O le muaʻi amphibian, lea e mafai ona sui le mea (e le o le lanu) o lou paʻu. O le timu o le timu o loʻo i ai le malosi gafatia e alu ese mai le lamolemole e paʻu ai paʻu i sekone.
8. Fao o le Ninja Shark
Na maua i vai i sasae o le Vasa Pasefika. E i ai se mea e le manino mo lona ituaiga lanu uliuli ma lanu paʻepaʻe faataamilo i mata ma le gutu. E le gata i le lanu o le paʻu, e ese mai i isi meaola loloto i le leai o ni okeni bioluminescent.
9. Horse Spider-horse Maratus Bubo
O lenei ituaiga o solofanua i Ausetalia na maua lata mai talu ai nei. O le igoa "bubo" na tofia i lenei vaʻavaʻaleʻa valu-legged ona o le tupua o le lulu i tua (mai le Latin Bubo Virginianus - o le ituaiga o lili lapisi tele).
10. O le lanu lanumoana o Gran Canaria
I le taimi muamua, o le mea lava lea e tasi e pei o le lapoa lanu moana lapopoa o nonofo i le motu o Tenerife. Gran Canaria finch o le ituaiga tele lea o manulele na maua i Europa. O lenei manulele manulele ma se apa o le lanu moana e nofo i luga o le Canary Island o Gran Canaria, lea e tupu ai laau olaola.
11. O le alatele Deuteragenia Ossarium
O nei ituaiga otaota sa maua i Saina. O le mea moni, o le igoa e mafai ona faaliliuina o le "tanu o ponaivi", aua o nei paʻu o loʻo fausiaina se "faamoega", tapunia ai le ulufale i totonu i ni paʻu oti. E le tele tagata e iloa, ae o tino o mea oti e mumu se manogi manogi lea e mafai ona taofia ai mea taufaasese.
12. Phryganistria Tamdaoensis
Tamdeaneuziz - o se ituaiga iniseti, na maua i le 2017. I le umi, o tagata iniseti e oʻo atu i le 9 inisi (24 cm). O le iniseti na maua i Tam Dao National Park i Vietnam. O le igoa o le iniseti na tuuina mai e faamamalu ai le paka.
13. Sela o le Yeti
Na iloa i le 2005 i le Pasefika i Saute, o le Yeti crab e mafai ona iloga mai ona uso i ona laulu samasama lanu samasama e ufiufi ai lona tino atoa. O lenei crusetacean lapisi e mafai ona ausia le 15 cm le umi. O loʻo nofo i le pusi latalata ane i pupu o hydrothermal punavai i le vasa.
14. Gastropod Phyllodesmium Acanthorhinum
O se ituaiga fou o slug o le sami na maua i Iapani i le 2015. O le mea ofoofogia na faia e se lanu pupula matagofie, lea e susulu atu foi i le pogisa.
15. Monkey head-head Titi
O le manuki kea mumu atonu atonu o se tasi o manuki e sili ona mataʻutia i le vao. I le tulaga aloaia, na maua le ituaiga i le 2008 i totonu o vaomatua o le Amasone. Ae ui i lea, e talitonuina o nei manuki na maua i le 70 tausaga. le seneturi mulimuli ma e lei pine ae mou atu.
O lo tatou lalolagi sili e matua maoae ma e leʻo suʻesuʻeina! Faia ni mea fou fou ma matou maofa i le siʻomaga latalata ane!