I le 21 o ona tausaga, na avatu ai e fomaʻi ia Hawking se faʻamatalaga mataʻutia, e leai se tasi e sili atu i le 5 tausaga e le ola - BAS, poʻo le faʻamaʻi o Lou Gehrig, poo le maʻi a Charcot. O se gasegase lemu o le ogatotonu o le tino. Ae o le vailaau e sese.
E pei ona mafai ona e iloa, o le atamai o le taimi nei, o Stephen Hawking, na soifua e 76 ona tausaga ma tuua le lalolagi i lenei tautotogo. Ma o nei upusii e 11 o loʻo i lalo o le a avea o se faʻafetai i le mafaufau o le fomai faʻa-Peretania, le tusitala ma le faatonu o galuega faasaienisi i le Center for Theoretical Cosmology i le University of Cambridge.
1. E uiga i lana aʻoga.
"I le aoga ou te lei i ai i le tagata sili ona atamai. I le taimi lava e tasi sa i ai laʻu vasega malosi. O laʻu galuega a le vasega e masani lava ona faia le le saʻo, ma e le mafai ona faia e loʻu faiaoga laʻu tusitusi. Peitai, e ui lava i lea, na maua mai e laʻu vasega le igoa "Einstein". O lea la, e foliga mai, ua latou iloa se mea e uiga ia te au. Ma ina ua 12 ou tausaga, sa finau se tasi o aʻu uo ma le isi i luga o se taga o suamalie, ma o le a ou tumau ai i se vale. Ou te le o iloa po o fea o latou na manumalo, ae na leiloa. "
- mai le lauga "My Short History", 2010.
2. E uiga i le feiloai ma tagata fou.
"Afai e sau tagata ese mai ia i matou, o le a sili atu le ogaoga o taunuuga nai lo le mauaina o Amerika e Columbus, lea, e pei ona e iloa, na faʻamutaina lemu mo Native Americans. E tatau ona tatou vaavaai, muamua lava, ia i tatou lava ia iloa le ala e mafai ai e se olaga atamai ona avea ma se mea tatou te le fia feiloai ai. "
- mai le polokalame televise "I le Vateatea ma Stephen Hawking", 2010.
3. E uiga i le taimi o se suʻesuʻega faasaienisi fou.
"O le a ou le faatusatusa lenei mea i feusuaiga, ae e mautinoa lava e tele taimi e umi atu."
- mai se lauga i le Iunivesite a le Setete o Arizona, Aperila 2011.
4. I le le atoatoa.
"Afai e noatia oe i se nofoa nofoa faataavalevale, e leai sou sese, ae e le o lona uiga e tatau ona e molia le lalolagi atoa, ma le manatu o le a alofa mutimutivale o ia ia te oe. Pau lava le mea e te manaʻomia o le faʻamoemoe i mea uma ma taumafai e faʻaaogaina mai le tulaga sili ona lelei na o le sili; afai ei ai se tasi e vaivai faʻaletino, ona le tatau lea ona ia faʻatagaina ia lava ia i ai faʻafitauli o le mafaufau. Ou te talitonu i lenei tulaga faapitoa e taua mo tagata taitoatasi ona taulaʻi atu lona gauai ma taitaia ana malosiaga uma i na gaoioiga lea e le o iai ni faafitauli i totonu ia i latou lava. Ou te fefe neʻi ou maua se tagata taaalo Paralympic lelei, ae o le mea moni, ou te leʻi fiafia i taʻaloga. I le isi itu, o le saienisi o se avanoa sili ona lelei mo tagata e le atoatoa le malosi o le tino, aua o le mea lea e tatau ai ona galue, muamua, ma le ulu. O le mea moni, e mafai ona e aofia i le vaega faataitai, ae mafai ona e faʻamaonia le faia o galuega faʻavae. Mo aʻu, o loʻu le atoatoa e le o se faʻalavelave malosi i le suʻesuʻega o le faʻaaogaina o le fisiki. O le mea moni, na fesoasoani ia te aʻu e aloese ai i lauga e le uma ma galuega faalepulega lea e tatau ona ou faia, pe a le o loʻu maʻi. Ae ui i lea, na ou manuia i lenei matata na o le fesoasoani a aʻu paaga, tamaiti aʻoga, ava ma tamaiti. Na ou iloaina o tagata lautele e fiafia i taimi uma e fesoasoani, ae mo lenei mea e tatau ona e faʻamalosia i latou, faʻamalosia i latou, ia faamanino atu o la latou lagolago i le lumanai o le a sili atu ona taugata. "
- Mai "Tagata e le atoʻatoa le malosi ma le saienisi", Setema 1984.
5. E uiga i femalagaaiga taimi.
"O le a ou toe foi mai i le 1967, o le aso fanau o laʻu ulumatua Robert. O le toatolu o laʻu fanau na aumaia ia te au le fiafia tele. "
- mai le New York Times, Me 2011.
6. E uiga i le feteenaiga ma le saoloto fua.
"Na ou matauina o tagata oe fai mai o mea uma ua atofaina i lenei olaga ma e leai se mea e mafai ona faia e le tagata lava ia, vave ona suia o latou mafaufau pe a latou sopoia le auala."
- mai le tusi "Black Holes and Universities Young".
7. E uiga i saienisi faasaga i lotu.
"E i ai se eseesega taua i le va o se tapuaiga e faʻavae i le malosi ma se saienisi e faʻavae i luga o faʻamatalaga ma mea moni. I le faaiuga, o le a manuia le saienisi, aua e aoga. "
- mai ABC News, Iuni 2010.
8. I le le atoatoa.
"O le isi taimi e taʻu atu ai e se tasi ia te oe ua e faia se mea sese, tali mai atonu atonu e sili atu. Ona a aunoa ma le le atoatoa, o oe ma au o le a le i ai. "
- mai le polokalame televise "I le Vateatea ma Stephen Hawking", 2010.
9. I lau IQ.
"Leai se manatu. O tagata e mitamitavale i lo latou maualuga o le atamai o loʻo maumau. "
- mai le New York Times, Tesema 2014.
10. E uiga i fafine.
"O i latou o se mea lilo atoatoa."
- mo le New Scientist, Ianuari 2012.
11. I luga o le fautuaga na ia tuuina atu i lana fanau.
"Muamua: aua nei galo e te tilotilo i fetu, ae le o ou vae. Lua: aua le fiu mea o loʻo e faia. Galuega e te maua ai le uiga, faamoemoega, ma le ola e aunoa ma le leai o se mea. Lona tolu: afai e te laki, ma o le ae feiloai i lou alofa, ia manatua e le tatau ona faataapeapeina. "
- mai ABC News, Iuni 2010.